«و لقد كرمنا بني ادم و حملناهم في البر و البحر و رزقناهم من الطيبات وفضلناهم علي كثير ممن خلقنا تفضيلا»(1)
«و آدمیزادگان را گرامی داشتیم و آنان را
در خشکی و دریا جا بجا کردیم و از نعمت های
پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنان را بر بسیاری
از آفریدگان برتری دادیم.»
همانطور که در آیه بالا دیده می شود ، خداوند
می فرماید نوع آدمی ؛ یعنی آدمیزاده را فارغ
از هر رنگ و نژاد و دین و آیین و فرهنگ و ملیتی
گرامی داشته است.به عبارت دیگر ، کرامت در
ذات او به ودیعه گذاشته شده است.عبارت :
«بنی آدم» بر این حقیقتی که بیان شد دلالت
دارد.زیرا با دقتی که ما از قرآن سراغ داریم
می دانیم هیچ کلمه ای در این کتاب کریم
بیهوده و بیجا و لغو انتخاب نشده است.در آیه
بالا نیز خداوند از واژهای : «مومن» و «مومنان»
و «مسلم» و «مسلمین» و .... استفاده نکرده
است که کسی بتواند این کرامت را به دین و مذهب
خاصی تفسیر کند و بگوید مثلا شیعیان یا مسلمانان
یا مسیحیان یا ... مشمول مفاد این آیه هستند و از
کرامت و گرامیداشت نزد خداوند بهره مندند.این کرامت
به نوع آدمی و به آدمیزادگان یعنی به «بنی آدم»
اختصاص دارد.پس این کرامت و بزرگداشتی که نصیب
نوع آدمی شده است ربطی به دین و مسایل معنوی
ندارد و کاملا کرامتی این دنیایی و این جهانی است.
یعنی خداوند آنقدر این آفریده خود را دوست می دارد
که کرامت را در ذات او قرار داده است و حتا مخالفان
و معاندان با خود را نیز از آن مستثنی نکرده است.
دو نکته در این آیه شریفه موجود است که بر این جهانی
بودن این کرامت و عدم ربط آن به دین و مسایل معنوی
تاکید می کند.نخست آنکه می فرماید ما بنی آدم را
گرامی داشتیم و تکریم کردیم و بلافاصله می فرماید
آنان را در خشکی و دریا جابجا و حمل کردیم که اشاره
به سفرهای زمینی و دریایی با وسایل مختلف قدیمی
است.زیرا اگر قرآن در این عصر بر محمد(ص) نازل می شد
قطعا از سفرهای هوایی و فضایی نیز سخن به میان
می آمد.پس وجه نخست این کرامتی که به نوع آدمی
اختصاص داده شده است قرار داده شدن امکانات سفرهای
زمینی و دریایی و هوایی و زمینی در اختیار نوع آدمی است.
نکته بعدی اینکه در پایان آیه می فرماید نوع آدمی را بر
بیشتر آفریدگان برتری دادیم و این نیز ثابت می کند که
این کرامت کارکرد این جهانی دارد و ربطی به مسایل معنوی
و دینی و نیز ربطی به نوع دین آدمی ندارد.زیرا تنها این نوع آدمی
است که فارغ از دین و مسایل معنوی بر بیشتر آفریدگان برتری
دارد و نه بر همه آفریدگان.در حالی که اگر در بعد معنوی و
سلوکی بخواهیم آدمی را با دیگر آفریدگان مقایسه کنیم
آدم سلوک کرده و عروج یافته بر همه آفریدگان حتا بر فرشتگان
مقرب نیز برتری دارد.اما این برتری کاملا معنوی و باطنی است
و کارکرد آن جهانی دارد و نمی تواند دست آویز برتری جویی
عده ای از مردم بر دیگران شود.
بنابراین مفاد این آیه شریفه بر کرامت نوع آدمی در زندگی
این جهانی دلالت می کند و ثابت می کند که کسی نمی تواند
با تکیه بر تفسیرهای من درآوردی از دین ، مسلمان بودن یا
شیعه بودن یا فقاهتی بودن خود را مایه برتری بر دیگران در
این زندگی و در این جهان فرض کند و به استثمار و استعمار
و بهره کشی از دیگران و محدود کردن آزادی های مشروع
و خدادادی آنان بپردازد.زیرا این کار کرامت آدمی را که خدا
به او داده است خدشه دار می کند و نوعی مبارزه با خدا
و ارزش های الهی است.
یا علی!
*************************
1.اسرا/70
No comments:
Post a Comment