Thursday, September 20, 2012

قطب ، صراط سلوک به سوی بهشت لقاءالله است!


«جعلتهم الوسیلة الیک و المسلک الی جنّتک»(1)

«آن ها(=اهل بیت«ع») را به عنوان وسیله ای به سوی خودت و محلّ سلوک به سوی بهشتت قرار دادی.»


در این فراز از دعا ، امام سجّاد(ع) از اهل بیت(ع) به عنوان وسیله های وصول به الله و محلّ های سلوک به سوی بهشت او یاد می کند.پیش از این اثبات کردیم که از دیدگاه قرآن و اهل بیت(ع) وصول به مقامات عالیّه انسانی حتّا وصول به آخرین و کامل ترین مقامات ، برای همگان از جمله اقطاب صوفیّه امکان پذیر است.یعنی هر مطلبی که در قرآن و روایات و ادعیّه آمده است و بر کمالی از کمالات پیامبران و اهل بیت(ع) دلالت می کند همان دلالت را برای قطب هم دارد.در اینجا نیز یکبار دیگر حضرت(ع) بر این نکته تاکید می کنند که وصول به مقام «انسان کامل» برای همگان از جمله اقطاب صوفیّه امکان پذیر است.زیرا ایشان اهل بیت(ع) را به عنوان کسانی معرّفی می فرماید که خدای تعالی آن ها را به عنوان وسیله ها و محل های سلوک به سوی خودش قرار داده است تا هر کس که بخواهد بتواند با تمسّک به آ ن ها به سوی خدا برود و به سوی بهشت ذات سلوک کند.عبارات : «الوسیلة الیک» و «المسلک الی جنّتک» بر این نکته دلالت دارد.
چند نکته دیگر در این رابطه در متن وجود دارد که این مطلب را تثبیت می کند:
1.حضرت(ع) اهل بیت(ع) را «مسلک» یعنی«محلّ سلوک» نامیده است که این با آموزه های صوفیّه همخوانی دارد.زیرا یکی از آموزه های صوفیّه که مطابق با آرای قرآن و اهل بیت(ع) است این است که قطب(اعم از پیامبران و امامان و اقطاب صوفیّه) کسی است که دایره امکان و هستی را در وجود مقدسش کامل کرده است.بنابراین ، سالکی که اراده کرده است تا در ذیل عنایت و دستگیری او در قوس صعودی این دایره به سوی وطن اصلی خود یعنی مقام «عندیّت» و «عنداللهی» باز گردد در حقیقت در مراتب ذات قطب که به وجهی مراتب ذات خود او نیز هست سلوک می کند.حدیث شریف :«من عرف نفسه فقد عرف ربّه» ، «هر کس که خودش را شناخت ربّش را شناخته است» نیز بر این معنا دلالت می کند.زیرا در این حدیث ، منظور از «ربّ» ، ذات اقدس الهی که ربّ مطلق است نیست بلکه منظور «قطب» است که ربّ مضاف و مظهر ربوبیّت او است.
2.عبارت :«جنّتک» با اضافه شدن واژه «جنّت» به ضمیر مفرد مخاطب :«ک» بر جنّت و بهشت اسماء و صفات حضرت حقّ که بهشت لقاءالله و دیدار و ملاقات با خدا و بهشت مقام عندیّت است و منتهی به بهشت «ذات» که عالی ترین جنّت و بهشت الهی است دلالت دارد.زیرا ضمیر مخاطب : «ک» اشاره به اسم الله است و حضرت در حال شهود و مکالمه با الله است که همانطور که گفته آمد منجر به وصول به مقام «فناء ذاتی فی الله» که عالی ترین و آخرین مرتبه «فناء فی الله» است می شود.آمدن این مطلب در کلام امام(ع) نیز تایید و تاکیدی دیگر بر آموزه های صوفیّه و نشان دهنده قرابت و نزدیکی کامل مکتب صوفیّه به مکتب اهل بیت(ع) است.زیرا فقط این دین شهودی و نوری صوفیه است که به پیروی از اهل بیت(ع) بر لزوم کسب نور و لزوم شهود حضرت الله و فناء در افعال و اسماء و ذات الهی پای می فشرد ، و دین صوری که دین رایج در جامعه به نمایندگی و تولیّت نهاد روحانیت رسمی است با این معانی بیگانه است.
3.عبارات :«الیک» و «الی جنّتک» افاده حرکت به سوی مقصدی و افاده مفهوم «سلوک الی الله» را می کند که این نیز مویّد آموزه های صوفیّه صافی مشرب به وسیله اهل بیت(ع) است.زیرا حرف اضافه «الی» به معنای حرکت از مبدئی به سوی مقصدی است که این به طور دقیق بر معنای «سلوک» دلالت دارد.
4.حضرت(ع) واژۀ «مسلک» را که اسم زمان و به معنای «محل سلوک» است در کلام خود به کار برده اند که نشان می دهد صوفیه مفاهیم و اصطلاحات خویش را در مکتب اهل بیت(ع) آموخته اند و این اشتراک در مفاهیم و اصطلاحات ، یکی از حلقه های محکم پیوند و اتّصال صوفیّه به اهل بیت(ع) است و نشان می دهد که شیعه حقیقی و واقعی چه کسانی هستند.هیچ گروه دیگری در داخل اسلام از جمله فقها و علما و فلاسفه و اهل حدیث و متکلّمین و ... مفاهیم و اصطلاحات مشترک با اهل بیت(ع) ندارند جز صوفیه صافی مشرب که درود الهی بر آنان باد.علمای تاریخ تشیع از جمله آقای خمینی هم به این حقیقت اعتراف کرده اند(2)
در مجموع ، این چهار نکته موجود در متن نیز بر تصریح کلام امام(ع) بر «وسیله» و «مسلک» بودن اقطاب دلالت و تاکید تامّ و تمام دارد.
----------------------------------------
1.صحیفه سجّادیّه/امام سجّاد(ع)/دعای47
2.تفسیر سورۀ حمد/صص 176 و 182-185 و نیز : سرّ الصّلوة/ص39

No comments:

Post a Comment