تحقیق از نگاه قرآن

یکبار که در محضر جناب آقای مردانی - شیخ جلیل القدر سلسلۀ نعمت اللهی گنابادی در کرج - توفیق حضور دست داده بود فرمودند «تحقیق» یعنی اینکه حق را از حضرت حق طلب کنید نه اینکه در کتاب ها دنبال حق و حقیقت باشید.
سخنان بزرگان چون از آبشخور الهی سرچشمه می گیرد لاجرم مستند به کلام الهی نیز می باشد.قرآن هم در این زمینه می گوید :
«یا ایها الناس قد جاءکم الحق من ربکم»(یونس/108) «ای مردم ، حق و حقیقت از سوی پروردگارتان نزد شما آمده است.»
«جاءکم الحق» یعنی حق آمدنی است.افاضه شدنی است.عطا شدنی است.کسب کردنی و به دست آوردنی نیست.با سلوک و بندگی حاصل می شود.با تعقل و فهم انسانی به دست نمی آید. آنچه در تحقیقات و پژوهش های مصطلح دینی ، به عنوان حق و حقیقت و دین عنوان و مطرح می شود حق و حقیقت و دین نیست. بلکه فهم فلان محقق و پژوهشگر مصطلح از متون دینی است.رنگ انسانی دارد نه رنگ الهی و مصداق آیۀ شریفۀ : «و لا تلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق و انتم تعلمون»(بقره/42) است. وقتی فهم و درک انسانی از مقولۀ حق و حقیقت - در حوزۀ دین -  در برابر حق و حقیقتی که منظور نظر خداوند است قرار می گیرد به مثابه آن است که متفکر یا روشنفکر دینی لباس باطل بر تن حق و حقیقت می کند. از این دست از آیات که موید فرمایش جناب آقای مردانی است در قرآن به وفور یافت می شود :

«الحق من ربک ...»(بقره/147)

«و لا تتبع اهوآءهم عما جآءک من الحق»(مائده/48)

منظور از اهوآء ، تئوری ها و نظریه های دینی نظریه پردازان در حوزۀ دین است که رنگ و بوی انسانی و حب و بغض ها و تمایلات انسانی دارد.

«و ما لنا لا نومن بالله و ما جآءنا من الحق»(مائده/84)

«فقد کذبوا بالحق لما جآءهم»(انعام/5)

«ان الحکم الا لله یقص الحق و هو خیر الفاصلین»(انعام/57)

آیۀ شریفه بیان می کند که حکم از آن خداست و اوست که حق و حقیقت را بیان می کند و داوری در زمینۀ حق و حقیقت بر عهدۀ او است.یعنی آدمی حق ندارد فهم و درک خود را در بیان حقایق دینی وارد و صائب بداند و با نظریه پردازی در حوزه دین به داوری در زمینۀ دین و احکام و حقایق مربوط به آن بپردازد.در آیاتی که نقل شد سخن از آمدن حق و حقیقت(=جآء الحق) به سوی انسان است و فقط این حق ، به واقع حق و حقیقت است نه آنچه آدمی با در ک خود می فهمد و می گوید و می نویسد.در جایی دیگر به تفصیل در این زمینه خواهیم نوشت.